ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ-Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ

Ο όρος «κοινωνική μηχανική» μπορεί να έχει καθιερωθεί σχετικά πρόσφατα, αλλά πολλές σχετικές τεχνικές χειρισμού των μαζών έχουν χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες από τους κατέχοντες την εξουσία. Αν και δεν είναι βεβαιωμένο ότι υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο, ως πατέρας αυτής της ιδέας θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Κινέζος θεωρητικός της στρατηγικής και φιλόσοφος, Σουν Τζου (4ος -5ος αι. π.Χ.).

Το έργο του δεν έγινε δημοφιλές μόνο μεταξύ των θεωρητικών του πολέμου, αλλά και μεταξύ των πολιτικών ηγετών και των διευθυντικών στελεχών στον επιχειρηματικό χώρο. Διαβάζοντας ορισμένες αρχές του μεταφορικά (στην εποχή της παγκοσμιοποίησης), λένε: «Αυτό που έχει μεγίστη σημασία στον (κοινωνικό) πόλεμο είναι να επιτεθείς στην στρατηγική του εχθρού (των εθνών). Δεύτερο, κατά σειρά σπουδαιότητας, είναι να διαλύσεις τις συμμαχίες του (τα παραδοσιακά στηρίγματα)» (με βάση την ελληνική έκδοση, Παπασωτηρίου 2008).

Στην νεώτερη ιστορία, η κοινωνική μηχανική εφαρμόσθηκε κατά κόρον από τα μεγάλα ολοκληρωτικά καθεστώτα, με σκοπό να ισοπεδωθούν οι ανθρώπινες προσωπικότητες και να εξοντωθούν οι αντιφρονούντες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα με την ενορχηστρωμένη «μετανάστευση» τεράστιων μουσουλμανικών και αφροασιατικών πληθυσμών, η οποία λειτουργεί ως μοχλός διάβρωσης του εθνικού και κοινωνικού ιστού.

Στο modus vivendi του αμερικανικού τρόπου ζωής, που έγινε σιγά- σιγά πλανητικό μοντέλο, η κοινωνική μηχανική αποσκοπούσε στην απονεύρωση των πολιτών και στην μετατροπή τους σε αμοραλιστές καταναλωτές χωρίς ιστορική μνήμη φιλοσοφικές αναζητήσεις και ηθικές αντιστάσεις.

Το σύγχρονο μοντέλο του νεοταξικού «homo lupus economicus» είναι πιο ολοκληρωτικό και αντιανθρώπινο , αφού χρησιμοποιείται πλέον μια πανίσχυρη τεχνολογία επηρεασμού της συνειδήσεως, πέρα από γεωγραφικά σύνορα και πολιτικές ιδεολογίες. Το μοντέλο αυτό είναι ακόμα πιο επικίνδυνο, γιατί παρουσιάζεται σαν δημοκρατικό, ενώ στην πραγματικότητα λέει:

«Επιτρέπεται να επιλέξετε ελεύθερα, στον βαθμό που μπορούμε να προγραμματίζουμε τις κινήσεις σας και να επιβάλλουμε - με πλύση εγκεφάλου - αυτό που εμείς θέλουμε και μας συμφέρει να κάνετε.».

ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

1. Η στρατηγική της παραπλάνησης: Προκειμένου να αποκτήσουν τον έλεγχο του κοινού, αφ' ενός το διατηρούν ασυντόνιστο και με άγνοια των βασικών αρχών του συστήματος και αφ' ετέρου, συγχυσμένο αποδιοργανωμένο και διασπασμένο με ζητήματα που δεν έχουν πραγματική σημασία. Αυτό επιτυγχάνεται ως εξής:

α) παρέχοντας χαμηλού επιπέδου δημόσια παιδεία και κρατώντας μόνο για την ελίτ την υψηλή γνώση,

β) Κατευθύνοντας τα αισθήματά τους , αυξάνοντας τη μαλθακότητά τους (πνευματική και φυσική) μέσα από συνεχή βομβαρδισμό από φθηνό σεξ, βία και τρομοκρατία μέσω των ΜΜΕ,

γ) Ξαναγράφοντας την ιστορία και τους νόμους και υποβάλλοντας τους πολίτες σε αποκλίνουσα συμπεριφορά, ώστε να μπορούν να μεταστρέψουν τη σκέψη τους από τις πραγματικές τους ανάγκες σε μη απαραίτητες προτεραιότητες.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι υπάρχει κέρδος από τη σύγχυση: όσο περισσότερη σύγχυση τόσο μεγαλύτερο το κέρδος.

Άρα η καλλίτερη μέθοδος είναι να δημιουργούνται προβλήματα και μετά να προσφέρονται έτοιμες λύσεις γι' αυτά.

- Μεθόδευση της Παραπλάνησης :

ΜΜΕ: Απομακρύνουν την προσοχή του ενήλικου κοινού από τα πραγματικά κοινωνικά ζητήματα και τη στρέφουν σε ανούσια ριάλιτυ.

ΣΧΟΛΕΙΑ: Διατηρούν αστοιχείωτα τα νεαρά παιδιά σε τομείς όπως τα μαθηματικά, τα οικονομικά, το δίκαιο, τη φιλοσοφία, την ιστορία.

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ: Κρατούν σε χαμηλό επίπεδο την ψυχαγωγία του κοινού και τον πολιτισμό.

ΕΡΓΑΣΙΑ: Εφαρμόζεται η τακτική να είναι συνεχώς απασχολημένο το κοινό ώστε να μην μένει χρόνος για να σκεφθεί. Κατά τον Άλντους Χάξλεϋ, ο κόσμος αυτός θα είναι «μια δικτατορία χωρίς δάκρυα» όπου οι μάζες θα «λατρεύουν τη δουλεία τους».


2. Αποσιώπηση: Με τον έλεγχο των ΜΜΕ φιλτράρονται οι ειδήσεις και οι πληροφορίες, ώστε σημαντικά αποσπάσματα των πραγματικών γεγονότων να αποκρύπτονται. Έτσι περνούν στον κόσμο την εικόνα των πραγμάτων που τους συμφέρει.

3. Γελοιοποίηση της «επικίνδυνης» πληροφορίας: Αν κάποιο σημαντικό γεγονός, (π.χ. οι επιθέσεις της 11ης 9 στη Νέα Υόρκη) δεν «χωράει» στις επίσημες εξηγήσεις που προωθούνται από τα media, τότε μπαίνουν μπροστά οι μηχανισμοί εξευτελισμού: «γραφικοί», «συνωμοσιολόγοι» κ.λπ. Παράλληλα προωθούν υπούλως στημένες εξωφρενικές θεωρίες (π.χ. εξωγήινοι), ώστε να επιτείνουν τη σύγχυση του κοινού και να ακυρώνουν τις σοβαρές μαρτυρίες (π.χ. τις καταθέσεις των μηχανικών που μιλούν για κατεδάφιση από μέσα των Διδύμων Πύργων).

4. Κατασκευή «ειδικών»: Προώθηση δικών τους επιστημόνων και εξωνημένων διανοουμένων σε θέσεις κλειδιά του δημοσίου βίου (π.χ. καθηγητές πανεπιστημίου, διευθυντές ινστιτούτων), οι οποίοι στηρίζονται από τα επίσης κατευθυνόμενα ΜΜΕ.

Στην χώρα μας, όπου διεξάγεται ένας ανελέητος ιδεολογικός πόλεμος για εξόντωση κάθε τι ελληνικού, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κατάληψης πολλών πανεπιστημιακών θέσεων από καθηγητές της εθνομηδενιστικής σχολής τα τελευταία 20 χρόνια, για να πρωτοστατούν σήμερα στη διάλυση της Παιδείας και στον αφελληνισμό της Ιστορίας.

5. Λειτουργία προβοκάτσιας: Όταν μια κοινωνική κατάσταση αρχίζει να γίνεται απειλητική γι' αυτούς (π.χ. αρχίζει να αφυπνίζεται πατριωτικά ή κοινωνικά ο μέσος πολίτης), τότε προωθούν κάποιον δικόν τους άνθρωπο ή κίνημα για να προλάβουν τους πραγματικούς εκπροσώπους του λαού και να σπείρουν την παραπληροφόρηση. Αν, παρ' όλα αυτά οι κοινωνικοί μηχανικοί αποτύχουν να επιβληθούν, τότε αρχίζει μια επίθεση ηττοπάθειας και δράσης άλλων αχυρανθρώπων.

6. Διάσπαση της προσοχής με την υπερπληροφόρηση: Αν κάποιο γεγονός τραβήξει την προσοχή του κοινού, οι κοινωνικοί μηχανικοί φροντίζουν ώστε τα ΜΜΕ να επιμείνουν σε άχρηστες λεπτομέρειες και στην αποπροσανατολιστική παρουσίασή του. Ταυτόχρονα σκηνοθετούν ένα άλλο γεγονός για να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού. Τα παραδείγματα στην Ελλάδα είναι πολλά..

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ

Η αρχή της νεοταξικής λογοκρισίας να εξαφανίζει τις ουσιαστικές πληροφορίες μέσα σε έναν κυκεώνα ασήμαντων πληροφοριών, επιτρέπει στη νέου τύπου λογοκρισία να εμφανίζεται πλουραλιστική και δημοκρατική. Αυτή η στρατηγική εφαρμόζεται, κατ' αρχάς, στη τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, τη βασική πηγή ενημέρωσης των πολιτών.

Όλοι οι ψυχολόγοι και ειδικοί της νευροεπιστήμης γνωρίζουν ότι η απομνημόνευση πληροφοριών από τον εγκέφαλο γίνεται καλλίτερα όταν αυτές παρουσιάζονται με δομημένο τρόπο. Όμως τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων κάνουν ακριβώς το αντίθετο, ανακατεύοντας άναρχα ετερόκλητα θέματα διαφορετικής σπουδαιότητας (λίγο πολιτική, αθλητικά, ένα κοινωνικό θέμα, κάτι διασκεδαστικό, μετά ξανά πολιτική κ.λπ.). Έτσι είναι πολύ εύκολο να χειραγωγήσεις έναν πληθυσμό...

Η αληθινή ενημέρωση παρέχεται πλέον από τα εναλλακτικά, ειδικά και φανζιν έντυπα, τα οποία διαβάζονται όλο και περισσότερο από υποψιασμένους πολίτες.

- Στόχοι της κατευθυνόμενης ενημέρωσης :

. Ο ολοκληρωτικός έλεγχος των ατόμων.

. Να εμποδίζεται τι κοινό να σκέπτεται και να θέτει ευφυή ερωτήματα για την κατάστασή του και τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένη και διευθύνεται η κοινωνία.

. Να γίνει πιο εύκολα χειραγωγήσιμο το κοινό, αποδυναμώνοντας την αναλυτική και κριτική του ικανότητα.

. Ο ηλεκτρονικό έλεγχος της ψυχικής διάθεσης και της συμπεριφοράς του πληθυσμού.

. Δυνατότητα επηρεασμού ενός πλήθους, κάνοντάς το παθητικό ή, αντιθέτως, βίαιο ξαφνικά.

Τέτοια τεστ έχουν γίνει στην Ρουάντα, στο Μπουρούντι, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τώρα στο Ιράκ. Πιλοτικό πρόγραμμα για κοινωνία Δυτικού τύπου αποτελεί η Ελλάδα γιατί όταν μπήκε στην ΕΟΚ ο Έλληνας εθεωρείτο ιδιαιτέρως απείθαρχος και πολιτικοποιημένος. Γι' αυτό δόθηκαν και συνεχίζουν να κυκλοφορούν πολλά δισεκατομμύρια σε ευρω-πακέτα και ναρκοδολλάρια, και χτίστηκαν πολλές νεόπλουτες περιουσίες και επαύλεις για να ελεγχθεί το μυαλό των Νεοελλήνων...

Η υπερεθνική ελίτ έχει καταφέρει να κατευθύνει την κοινή γνώμη μέσω της παγκόσμιας αγοράς των ΜΜΕ που ελέγχεται από 7-9 πολυεθνικές επιχειρήσεις: τις Disney/ABC, AOL-TimeWarner, Sony, Viacom/CBS, την News Corporation/Fox του Μέρντοχ, την General Electric/NBC, τη Universal/Seagram, την Tele-Communications και AT&T, και τις Vivendi και Bertelsman.

Σ' αυτές ανήκουν όλα τα μεγάλα αμερικανικά κινηματογραφικά στούντιο, όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα, περισσότερο από το 80% της παγκόσμιας μουσικής αγοράς, οι μεγαλύτεροι δορυφόροι που εκπέμπουν διεθνώς, ένα μεγάλο μέρος της αγοράς των εκδόσεων βιβλίων και περιοδικών ποικίλης ύλης, η μεγάλη πλειοψηφία των εμπορικών καλωδιακών καναλιών στις ΗΠΑ και διεθνώς, καθώς και η μερίδα του λέοντος της ευρωπαϊκής τηλεόρασης...

Όπως επισημαίνει ο Λανς Μπένετ, ο οποίος διδάσκει πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτων στο βιβλίο του The politics of Illusion: «Οι ειδήσεις κατευθύνονται από δυνάμεις που δύσκολα συμβιβάζονται με τις ανάγκες της δημοκρατίας...»

«Μέσα από την προσεκτική προπαρασκευή των μηνυμάτων, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πετυχαίνουν συχνά να ελέγχουν τις πληροφορίες που σχετίζονται με όλα τα στοιχεία-κλειδιά των ειδησεογραφικών θεμάτων. Ο σκοπός φυσικά είναι ο έλεγχος των πληροφοριών που σχετίζονται με το σύνολο των συστατικών μερών των εκτυλισσομένων πραγματικών πολιτικών δραμάτων και επομένως, ο έλεγχος του περιεχομένου όλων των ειδησεογραφικών θεμάτων που έχουν γραφτεί για αυτά».(ελληνική έκδοση, Η πολιτική των ψευδαισθήσεων, Δρομέας, Αθήνα 1999, σελ. 71-72, 178).

Ο Γάλλος θεωρητικός Ζαν Μπωντριγιάρ χρησιμοποιεί τον όρο «υπερπραγματικότητα» ως υπόμνηση του γεγονότος ότι αυτός ο απόμακρος, κατασκευασμένος συμβολικός κόσμος είναι που παρέχει όλο και περισσότερο την πρώτη ύλη για την σκέψη και το συναίσθημα.

ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ


Όπως το έχει θέσει εύστοχα ο παλαιός Βρετανός πρωθυπουργός Βενιαμίν Ντισραέλι: «Υπάρχουν 3 ειδών ψεύδη: τα ψέμματα, τα χοντρά ψέμματα και η στατιστική».

Κόμματα και πολιτικοί εκδοτικά συγκροτήματα, τηλεοπτικοί σταθμοί, αλλά και πλήθος εταιρειών που στηρίζουν την επιβίωσή τους στην ελεύθερη αγορά, παραγγέλλουν συχνά δημοσκοπήσεις, προσπαθώντας να επηρεάσουν τον ψηφοφόρο-καταναλωτή. Ο πολιτικός σύμβουλος Ρότζερ Άιλ κάποτε ευφυολόγησε λέγοντας: «Όταν πεθάνω θέλω να ξαναγυρίσω με πραγματική εξουσία. Θέλω να ξανάρθω ως μέλος μιας ομάδας δημοσκοπήσεων.» Μόνο στην Ευρώπη επενδύονται 8 δις. ευρώ ετησίως, για να σκιαγραφηθούν οι σκέψεις και οι προθέσεις των πολιτών.

Το 2006, σε συνέδριο με θέμα Δημοσκοπήσεις και Στατιστική, που πραγματοποίησε στην Κω το Ε.Σ.Ι. (Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο) ειδικοί επιστήμονες εξέθεσαν τις ανησυχίες τους σχετικά με τις «θολές» διαδικασίες υπό τις οποίες διενεργούνται πολλές δημοσκοπήσεις και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν.

Ο Κωνσταντίνος Μπάσιος, υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρει στο άρθρο του «Η πολιτική δημοσκόπηση ως ένα ακόμα σύμπτωμα ιδιαίτερης πολιτικής παθογένειας (www.greekelections.com/gpj/articles/2004/ac04.asp?state=elections,09/02/04) τα σημεία εκείνα που συχνά παραβλέπονται ή αποσιωπούνται:

α) Ποιος είναι αυτός που καθορίζει ότι ένα συγκεκριμένο κι όχι κάποιο άλλο θέμα χρήζει σφυγμομέτρησης;

β) Πώς διατυπώνονται τα ερωτήματα, σε ποια πράγματα δίδεται έμφαση και με ποια σειρά υποβάλλονται σε αυτούς που παίρνουν μέρος στη σφυγμομέτρηση;

γ) πόσα πρόσωπα απαρτίζουν το δείγμα και με ποια κριτήρια επιλέγονται αυτά τα πρόσωπα;

Ως προς τις πολιτικές δημοσκοπήσεις, το εκλογικό σώμα μαθαίνει μόνο για τις δημόσιες και όχι για τις μυστικές. Επομένως, το επίμαχο σημείο είναι: γιατί κάποιος με πληροφορεί για ένα θέμα για το οποίο εγώ δεν έχω ενδιαφερθεί; Προφανώς γιατί λέγοντάς μου ό,τι εκείνος θέλει, διαμορφώνει μια «βολική» για εκείνον πραγματικότητα.

Η «έρευνα αγοράς» αποτελεί άλλο ένα παγκόσμιο ολιγοπώλιο στα χέρια των επικυριάρχων. Τέσσερις εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της παγκόσμιας αγοράς, χρησιμοποιώντας πληθώρα επωνυμιών: οι WPPGroup, McCann Ericsson, TNS και Thomson Corporation. Οι 4 αυτές αγγλοσαξονικές εταιρείες υπολογίζεται ότι ελέγχουν περί το 90% της ελληνικής αγοράς, συγκεντρώνοντας όγκο και ποιότητα πληροφοριών και αναλύσεων, ανά έτος, μεγαλύτερα από οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας!

ΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ BIG BROTHER

Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι αυτά που δεν ξέρουμε είναι πολύ πιο σημαντικά από τον όγκο των σκουπιδο-πληροφοριών που μεταδίδονται. Η κατοχή της μυστικής γνώσης ισοδυναμεί με περισσότερη εξουσία και το τελικό αποτέλεσμα είναι ο καλλίτερος έλεγχος των μαζών. Κατ' αναλογίαν, στον βαθμό που ό,τι σκεπτόμαστε βασίζεται σε ό,τι μαθαίνουμε, η χειραγώγηση ενός νου ή ενός έθνους από νόες, μπορεί να επιτευχθεί μέσω του ελέγχου των πληροφοριών.

Επιπλέον, η «κοινωνική μηχανική» (η ανάλυση κι ο αυτοματισμός μιας κοινωνίας) απαιτεί τη συσχέτιση μεγάλων ποσοτήτων σταθερά μεταβαλλόμενων οικονομικών πληροφοριών (δεδομένων) και για αυτό χρειάζεται ένα υψηλής ταχύτητας σύστημα ψηφιακής επεξεργασίας δεδομένων. Αυτό θα μπορούσε να προηγηθεί της κοινωνίας και να προβλέψει πότε αυτή θα είναι έτοιμη να συνθηκολογήσει.

Για να επιτευχθεί μια απολύτως προβλέψιμη Οικονομία, τα μέλη των χαμηλοτέρων τάξεων της κοινωνίας πρέπει να μπουν υπό απόλυτο έλεγχο: να «εξημερωθούν» να εκπαιδευθούν και να δεσμευθούν με βάρη και μακροχρόνια κοινωνικά καθήκοντα από νεαρή ηλικία, προτού έχουν την ευκαιρία να αναρωτηθούν για την πραγματική φύση των αγαθών και να αμφισβητήσουν το σύστημα.


Για να εξασφαλισθεί μια τέτοια υπακοή, έπρεπε να διαλυθούν οι παραδοσιακές οικογένειες των μέσων και κατωτέρων τάξεων, μέσα από την εντατικοποίηση της απασχόλησης και των δύο γονέων και την καθιέρωση κρατικών κέντρων ολοήμερης απασχόλησης και εκπαίδευσης των παραμελημένων παιδιών τους.

Το 2005, ένα μεγάλο ερευνητικό consortium, χρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. ξεκίνησε τη δημιουργία ενός κατάλληλου για προσομοιώσεις μοντέλου κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, με την βοήθεια αυτόνομων προγραμμάτων. Το πρόγραμμα ονομάσθηκε New Ties και έχει ολοκληρώσει την πρώτη φάση του. Με την συμμετοχή 5 μεγάλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, ανοίγει τον δρόμο σε προσομοιώσεις μεγάλης κλίμακας ανθρώπινων πληθυσμών που αναμένεται να ακολουθήσουν τα επόμενα 20 χρόνια, οπότε και αναμένεται να εκατονταπλασιασθεί η ισχύς των υπολογιστικών συστημάτων. Τότε θα είναι δυνατή μια ακόμη πιο άμεση συλλογή δεδομένων, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, καθώς εκατομμύρια αυτόνομα προγράμματα θα είναι σε θέση να παρακολουθούν και να καταγράφουν, να ταξινομούν πακτωλούς δεδομένων σχετικά με τις ζωές των πολιτών.

Αν ο χειρισμός των μαζών καταστεί δυνατός, τότε θα γίνει εφικτή σε μεγάλο βαθμό η πρόβλεψη της αγοραστικής συμπεριφοράς του καθένα, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα. Κατ' επέκταση, μια Κρατική Οικονομία μπορεί να κατευθυνθεί με τις κατάλληλες πιέσεις, αν οι αντιδράσεις των μαζών μπορούν να προβλεφθούν εγκαίρως, και να ακυρωθεί εντελώς ο ρόλος του κράτους ως διαμεσολαβητού μεταξύ ιδιωτικών συμφερόντων.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, ένα νέο πρόγραμμα μπορεί να συνδυάσει εγκεφαλική δραστηριότητα με οπτικές εικόνες, αλλά και να προβλέψει τι βλέπουν οι άνθρωποι. Η εν λόγω μελέτη προβάλλει ως πιθανό ότι κάποια μέρα οι υπολογιστές θα μπορούν να «διαβάζουν»τον εγκέφαλο ενός ανθρώπου, αναπλάθοντας ψηφιακά αναμνήσεις, όνειρα ή φαντασιώσεις.

Οι νευροεπιστήμονες που ερευνούν τον, σχεδόν φουτουριστικό, κλάδο της επιστημονικής έρευνας, το Νευρομάρκετινγκ, γνωρίζουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που αποτελούν «αποθήκη»όλων όσων έχουμε μάθει, καθώς και το περιεχόμενο των φιλοδοξιών το εγώ μας. Μια έντονη δραστηριότητα στον αριστερό προμετωπιαίο φλοιό μπορεί να υπονοεί ότι το υποκείμενο έλκεται από την εικόνα ή το διαφημιστικό μήνυμα μιας φίρμας. Έτσι οι ερευνητές μπορούν να πουν ποια μέρη των διαφημιστικών μηνυμάτων αποθηκεύονται στη μακροπρόθεσμη μνήμη των εξεταζομένων και να ανακαλύψουν το πώς το μάρκετινγκ μπορεί να σημαδέψει τις προτιμήσεις του νου για προϊόντα και πολιτικούς.

Ψυχολόγοι και οικονομολόγοι χρησιμοποιούν εξελιγμένα σκάνερ του εγκεφάλου για να προσδιορίσουν τους μηχανισμούς κρίσης που αναπτύσσονται στο υποσυνείδητο και στο ασυνείδητο. Οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών, ενδυμάτων, κινητής τηλεφωνίας, καπνοβιομηχανίες κ.λπ. δοκιμάζουν αυτά τα εργαλεία έρευνας της εγκεφαλικής δραστηριότητας και επενδύουν στις μεθόδους αυτές, προκειμένου να εκλεπτύνουν την διαφημιστική τους στρατηγική. Τα ποσά που δαπανώνται είναι κολοσσιαία. Κατά μία εκτίμηση, κάθε μέρα κυκλοφορούν 700 νέα προϊόντα, ενώ συνολικά 2 εκατ. Μάρκες επιζητούν την προσοχή του καταναλωτή.

Για να υπάρξουν κέρδη μεταξύ όλων αυτών των παρόμοιων προϊόντων, οι επικεφαλής των πωλήσεων προσπαθούν να εντυπώσουν ένα προϊόν στο μυαλό του αγοραστή. Ως εκ τούτου, στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο, ο μέσος ενήλικας καταναλωτής δέχεται 3.000 διαφημιστικά μηνύματα κατά μέσον όρο την ήμέρα (5πλάσιο απ' ό,τι 20 χρόνια πριν).

Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ

Η απελευθέρωση του διαδικτύου, όπου με ελάχιστα μέσα μπορεί ο καθένας να αποκτήσει δυνατότητα παγκόσμιας πληροφόρησης, είναι ένα πείραμα κοινωνικής μηχανικής επομένου επιπέδου. Ήδη, ένας μυστικός πόλεμος εξελίσσεται μέσα στον κυβερνοχώρο. Όχι με λογοκρισία, αλλά με «δικαιωματικό έλεγχο» πληροφοριών και αντιλήψεων (αυτό κάνουν οι μηχανές αναζήτησης) και ακόμη πιο πλάγιες μεθόδους.

Στην Τεχεράνη είδαμε τον Ιούνιο να ξεσπάει η μεγαλύτερη λαϊκή εξέγερση από την ισλαμική επανάσταση του 1979. Μετά την επανεκλογή του Αχμαντινετζάντ, η οποία αμφισβητήθηκε εντέχνως από τα δυτικά ΜΜΕ, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μιρ Χουσείν Μουσαβί, κάλεσε τους οπαδούς του σε μαζικές διαδηλώσεις, που κατέληξαν σε άγριες συγκρούσεις με την αστυνομία. Η κινητοποίηση εναντίον του καθεστώτος πραγματοποιήθηκε έπειτα από μεγάλη εκστρατεία μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Facebook.

Νωρίτερα είχε πραγματοποιηθεί ένα άλλο διαδικτυακό «αντάρτικο». Στη Μολδαβία περίπου 20.000 διαδηλωτές απαίτησαν την προσάρτηση της χώρας στη Ρουμανία και την Ε.Ε., μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της 5ης Απριλίου, όπου ο φιλορωσικός κομμουνιστικός σχηματισμός του Vladimir Voronin συγκέντρωσε ακριβώς το 50% των ψήφων. Υπό το προφίλ #pman (τα ακρωνύμια της κεντρικής πλατείας της μολδαβικής πρωτεύουσας Piata Marii Adunari Nationale) και με μια μέση ροή μέχρι και 10 μηνυμάτων το λεπτό, οργανώθηκε στη Μολδαβία ένα νεανικό πλήθος, το οποίο ήταν πληροφορημένο τόσο για τον σκοπό της διαδήλωσης, αλλά και για τις ακριβείς κινήσεις της αστυνομίας.

Τον Φεβρουάριο του 2006, αποδιαβαθμίσθηκε στις ΗΠΑ η Χάρτα Επιχειρήσεων Πληροφοριών (Information Operations Roadmap), η οποία είχε συνταχθεί τον Οκτώβριο του 2003 από τον υπουργό αμύνης Ντόναλντ Ράμσφελντ και σκιαγραφούσε τη νέα στρατηγική του Πενταγώνου στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει επαφές με δημοσιογράφους σε ηλεκτρονικά μέσα και ειδικούς ηλεκτρονικών συστημάτων, οι οποίοι θα εξαπολύουν επιθέσεις σε εχθρικά συστήματα, καθώς και ψυχολογικές επιχειρήσεις.

Με πάνω από 1,3 δις. Ανθρώπους διαδικτυωμένους και με μαζική συμμετοχή σε συνδέσμους κοινωνικής δικτύωσης (Facebook +200 εκατ. χρήστες, MySpace +125 εκατ. χρήστες, Twitter +1,4 εκατ. tweets/ ημέρα), θα ήταν δύσκολο να παρακαμφθούν οι δυνατότητες μια τέτοιας δεξαμενής δεδομένων, τα οποία, σημειωτέον, δίνονται με χαρακτηριστική ευκολία από τους ίδιους τους χρήστες.

Πρέπει να αναφερθεί, τέλος , ότι μετά από μια «χρυσή περίοδο» ελευθερίας στο διαδίκτυο -που αφέθηκε εσκεμμένα μέχρι σήμερα προκειμένου να εντοπισθούν οι αντίθετες φωνές προς την νέα τάξη και να μελετηθούν οι τάσεις και προθέσεις των πολιτών- μεθοδεύεται τώρα ο ασφυκτικός έλεγχος από την ελίτ, μέσω ενός παγκόσμιου πλέγματος νόμων...