Ανταποκρίσεις από τη Μικρασία – Τι μετέδιδε ο Χέμινγουεϊ το 1922

Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, ο νεαρός τότε δημοσιογράφος Έρνεστ Χέμινγουεϊ, βρισκόταν σαν απεσταλμένος της εφημερίδας του Καναδά, Toronto Star weekly για να καλύψει τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Οι ανταποκρίσεις του Ερνέστο Χέμινγουεϊ από το Μικρασιατικό μέτωπο είναι συγκλονιστικές. Κάλυψε τον πόλεμο σχεδόν από τις αρχές του και τις περισσότερες φορές ήταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Τραγική είναι η ανταπόκριση του για τη μάχη της Άγκυρας. Βρίσκεται στα χαρακώματα των Τούρκων, στο αρχηγείο του Ατατούρκ. Η μάχη είναι σφοδρή και άγρια, πότε η μια πλευρά υποχωρεί και πότε η άλλη κερδίζει λίγα ματωμένα μέτρα εδάφους...Ο Χέμινγουεϊ περιγράφει το σκοτεινό βλέμμα του Κεμάλ που κοιτάζει μέσα από τα κιάλια την έκβαση της τελικής μάχης. Σηκώνει το μαγνητικό τηλέφωνο για να διατάξει υποχώρηση, δεν άντεχε άλλο. Εκείνο το δευτερόλεπτο μέχρι να δώσει τις διαταγές του βλέπει τις ελληνικές σημαίες να υποχωρούν. Η ροή της ιστορίας για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου...

Στη συνέχεια μαζί με τον Τουρκικό στρατό ακολουθεί όλη την πορεία μέχρι τη Σμύρνη:

“Οι Ελληνες ήταν πρώτης τάξεως πολεμιστές και σίγουρα, κάμποσα σκαλοπάτια παραπάνω από το στρατό του Κεμάλ.” αναφέρει ο Χέμινγουεϊ στην τελευταία του ανταπόκριση και συνεχίζει: “ Οι τσολιάδες θα είχαν καταλάβει την Άγκυρα - και θα είχαν τελειώσει τον πόλεμο αν δεν είχαν προδοθεί.

Όταν ο Κωνσταντίνος ήρθε στην εξουσία όλοι οι Έλληνες αξιωματικοί που ήταν σε επιτελικές θέσεις υποβαθμίστηκαν αμέσως σε χαμηλότερα πόστα. Πολλοί απ' αυτούς είχαν πάρει τα γαλόνια τους με ανδραγαθήματα στο πεδίο της μάχης. Ήταν έξοχοι πολεμιστές και σπουδαίοι ηγέτες.

Αυτό δεν εμπόδισε το κόμμα του Κωνσταντίνου να τους διώξει και να τους αντικαταστήσει με αξιωματικούς που δεν είχαν ακούσει ποτέ τους να πέφτει ούτε μια ντουφεκιά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σπάσει το μέτωπο.”

Και σε μια άκρη κάποιου λασπωμένου δρόμου ο νεαρός τότε απεσταλμένος παρακολουθεί το καραβάνι τον Ελλήνων φαντάρων ο ένας πίσω από τον άλλο να περπατούν: “ Όλη τη μέρα τους έβλεπα να περνούν από μπροστά μου. Κουρασμένοι, βρώμικοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι. Και γύρω τους η σιωπή. Έφευγαν. Χωρίς μπάντες, χωρίς εμβατήρια, χωρίς καν περίθαλψη! Μόνο με μια βρώμικη κουβέρτα ο καθένας. Και με συντροφιά, βέβαια, τα κουνούπια της νύκτας. Αυτοί οι άνδρες ήταν οι σημαιοφόροι της δόξας, που πριν λίγο καιρό, λεγόταν Ελλάδα. Κι αυτή η εικόνα ήταν το φινάλε της δεύτερης πολιορκίας της Τροίας...”

 Μετά την καταστροφή της Σμύρνης, η εφημερίδα τον στέλνει να καλύψει τους Έλληνες πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης που πέρασαν στη Μακεδονία. Εκεί ο Χέμινγουεϊ θα μεγαλουργήσει. Το θέαμα θα τον συγκλονίσει συθέμελα. Οικογένειες πάνω σε αραμπάδες που τους έσερναν βόδια, να βρέχει να κολλάνε στις λάσπες, Ένα ανθρώπινο ποτάμι πολλών χιλιομέτρων που ξεσπιτώθηκε:
“Ο ελληνικός πληθυσμός της Θράκης έχει πλημμυρίσει τη Μακεδονία. Είναι κι όλας εκεί μισό εκατομμύριο, αλλά μένει να έρθουν άλλες διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνθρωποι. Ποιος θα τους θρέψει; Κανένας δεν ξέρει και μέσα στον επόμενο μήνα και στα επόμενα χρόνια όλος ο χριστιανικός κόσμος θα ακούει μια σπαραχτική κραυγή που ελπίζω να φτάνει και μέχρι τον Καναδά: "Μην ξεχνάτε τους Έλληνες της Μακεδονίας".